Co to jest faktoring ?

Faktoring jest nowoczesną formą finansowania działalności przedsiębiorstwa, pozwalającą poprawić jego płynność finansową. W zależności od rodzaju i potrzeb firmy, faktoring może być uzupełnieniem bądź alternatywą dla kredytu bankowego.

Ze względu na trudności w uzyskaniu kredytu, faktoring okazuje się często jedynym dostępnym źródłem pozyskania kapitału obrotowego.

W usłudze faktoringu występują trzy podmioty:
Państwa firma - dostawca towarów i usług, zwana faktorantem, Państwa odbiorcy (dłużnicy) oraz firma udzielająca finansowania (faktor). Istotą usługi faktoringowej jest wykup przez faktora należności (faktur) o odroczonym terminie płatności, wystawionych przez faktoranta dla jego odbiorców.

Faktor wypłaca faktorantowi od 80% do 100% (minus prowizja) wartości faktury natychmiast po jej wystawieniu. Reszta należności, pomniejszona o opłatę na rzecz faktora, przekazywana jest faktorantowi po otrzymaniu przez faktora zapłaty od odbiorcy (dłużnika). Na faktorze spoczywa obowiązek kontrolowania rozliczeń z odbiorcami i prowadzenie ich kont księgowych, w rzeczywistości więc to nie dostawca, lecz faktor musi czekać na zapłatę od odbiorcy.

Faktoring przeznaczony jest dla firm prowadzących sprzedaż towarów i usług innym firmom lub instytucjom, wystawiających faktury z odroczonym terminem płatności. Przykładowo, przedsiębiorca (nazwijmy go umownie "dostawcą"), który sprzedaje towar, ustala ze swoim odbiorcą, że płatność za dostawę nastąpi w ciągu 30 dni. Jest to czas, w którym formalnie realizowany jest przychód, co powoduje powstanie zobowiązania podatkowego, chociaż gotówka jeszcze nie wpływa. W tym czasie może też zaistnieć potrzeba uregulowania innych należności: za dostawy materiałów do produkcji, wynagrodzeń itp. W tej sytuacji może pomóc faktoring.

Aby otrzymać pieniądze za swoje faktury w krótkim czasie należy przede wszystkim zawrzeć umowę z faktorem. Umowa taka jest zawierana na czas nieokreślony, co stanowi jej przewagę nad umowami kredytowymi zawieranymi zwykle na jeden rok. Nie ma potrzeby corocznego odnawiania umowy.

Zawarcie umowy faktoringu następuje szybko, ponieważ przesłanki do jej podjęcia są inne niż w np. kredycie bankowym. Ocena zdolności kredytowej ma mniejsze znaczenie, a ważna staje się tzw. faktorowalność transakcji - czyli w skrócie to, czy w standardowym obrocie handlowym dostawcy z jego odbiorcami występują okoliczności utrudniające skuteczne ściąganie należności.

Inną ważną przewagą jest brak obowiązku ustanawiania materialnych zabezpieczeń. Standardowymi formami zabezpieczenia w faktoringu są same faktury (wierzytelności) oraz weksel własny.

Następnie należy powiadomić odbiorców, iż taka umowa została zawarta i na jej podstawie wszelkie prawa wierzyciela zostały przeniesione na faktora. Odtąd płatności za faktury odbiorca będzie kierować na konto faktora, a nie na dotychczasowe konto dostawcy. Jest to jedyna zmiana, jaką odczuje odbiorca towaru.

Powiadomienie takie jest ważne dla faktora, ponieważ może on sfinansować faktury dopiero wtedy, kiedy będzie miał pewność, iż zapłata za nie nastąpi bez przeszkód. Od tego momentu już wszystko działa bardzo płynnie: faktury są na bieżąco przekazywane faktorowi, a przelew pieniędzy od faktora do dostawcy może nastąpić nawet w tym samym dniu.

Pierwsza wypłata, zwana zaliczką, to od 80% do 100% wartości brutto nowo przesłanych faktur. Pozostała część wpływa do dostawcy gdy tylko odbiorca ureguluje należność. Gdy odbiorca nie ureguluje danej należności w terminie, wówczas wyspecjalizowany pracownik faktora kontaktuje się z nim, by wyjaśnić przyczyny braku zapłaty oraz ustalić datę spodziewanej płatności. Opóźnienie dłuższe niż kilka dni powoduje wysyłkę wezwania do zapłaty.

W przypadku, gdy opóźnienie w płatności się przedłużą, faktor może zaproponować restrukturyzację należności polegającą na rozłożeniu jej na kilka bardziej dogodnych rat. Jeżeli odbiorca uporczywie odmawia płatności, istnieje możliwość - na wniosek dostawcy - wszczęcia windykacji sądowej. Jeśli płatność nie następuje, a opóźnienie przekracza termin, jaki ustalił dostawca z faktorem, może zaistnieć obowiązek zwrotu faktorowi zaliczki wypłaconej wcześniej na tę fakturę. Praktycznie odbywa się to w formie potrącenia odpowiedniej kwoty z kolejnej zaliczki lub też części pozostałości od zapłaconych już faktur, bez konieczności dokonywania fizycznego zwrotu środków do faktora. Ten mechanizm jest bardzo wygodny dla dostawcy i odróżnia faktoring od innych podobnych usług bankowych.

Zwrot zaliczki przez dostawcę (faktoranta) ma miejsce w najbardziej powszechnej odmianie faktoringu - tzw. faktoringu z regresem (faktoring niepełny, niewłaściwy). Jest to najbardziej popularna forma usługi. Istnieje również możliwość zawarcia takiej umowy, w której zwrot zaliczki nie będzie następował, ponieważ transakcja będzie ubezpieczona od braku zapłaty ze strony odbiorcy. Taka usługa to faktoring bez regresu (faktoring pełny, właściwy).

W faktoringu bez regresu to faktor decyduje, jakie łączne kwoty faktur wobec odbiorców można sfinansować.

Są to tak zwane limity dla poszczególnych odbiorców. Ryzyko braku zapłaty do kwoty limitu przejmuje wówczas faktor. Jest to usługa nieco droższa od standardowego faktoringu z regresem, jednak są sytuacje, w których warto się na nią zdecydować. Należy pamiętać, że kwota limitu zależy od oceny samego faktora, ponieważ to on ponosi ryzyko braku zapłaty. Z tego powodu właśnie, większość firm wybiera faktoring z regresem, ponieważ tu limity dla odbiorców stosowane są wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.

Przedsiębiorcy posiadający odbiorców zagranicznych mogą skorzystać z faktoringu eksportowego. Transakcje te w większości przypadków są ubezpieczone, więc ryzyko braku zapłaty należności ponosi faktor. Nim jednak dojdzie do zawarcia umowy instytucja faktoringowa dokona sprawdzenia kontrahentów za granicą i zbada ryzyko zawierania z nimi transakcji.

Faktoring to nie tylko finansowanie należności. Za pomocą faktoringu odwrotnego można finansować własne zobowiązania. Ten rodzaj faktoringu polega na regulowaniu przez faktora w imieniu przedsiębiorcy jego bieżących zobowiązań z tytułu transakcji handlowych. Następnie przedsiębiorstwo reguluje płatności na rzecz faktora, w ustalonym w umowie przedłużonym terminie, z uwzględnieniem prowizji faktoringowej.

Zalety usługi

Faktoring przynosi wiele korzyści, zarówno dla przedsiębiorcy, jak i jego kontrahentom. Główną zaletą tej formy finansowania jest poprawa bieżącej płynności oraz możliwość korzystania ze stałego dopływu kapitału obrotowego. Przedsiębiorca, wiedząc kiedy dostanie pieniądze, może zaplanować swoje wydatki bez obawy, że kontrahenci nie spłacą długu na czas. Korzysta on z kwoty jakiej w danym momencie potrzebuje. Jest to efekt elastycznego finansowania, które dostosowuje się do zmian wielkości obrotu. Należy pamiętać, iż faktoring nie pełni jedynie funkcji finansowej, ale również daje możliwość przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika na faktora. Pozwala to zminimalizować ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Instytucje faktoringowe oferują również inne usługi dodatkowe takie jak: kompleksowa obsługa w zakresie rozliczania należności, windykacja wierzytelności czy badanie kondycji finansowej odbiorców. Faktoring pozwala także na sprzedaż towarów i usług z dłuższymi terminami płatności, co jest korzyścią zarówno dla samego faktoranta, jak i dla jego dłużników. Istotnym atutem tego źródła finansowania jest fakt, iż mogą z niego skorzystać nie tylko duże firmy, ale również przedsiębiorstwa z sektora MSP, nawet gdy nie posiadają zdolności kredytowej.
Wady usługi
Pomimo wielu plusów, jakie posiada faktoring, istnieją również pewne mankamenty tej formy finansowania. Jedną z nich jest konieczność powiadomienia kontrahentów o podpisaniu umowy faktoringowej. Przedsiębiorcy boją się, że ta informacja może zostać przez nich odebrana, jako przejaw słabości czy braku zaufania. W efekcie może to doprowadzić do pogorszenia relacji biznesowych. Należy pamiętać, że takie obawy wynikają z braku znajomości usługi faktoringu, a nie z samego faktu skorzystania z tej usługi. Kolejną wadą jest dość wysoki koszt faktoringu w stosunku do innych form finansowania. Jest to wynik pełnienia dodatkowych funkcji przez faktora. Monitorując należności czy upominając się o spłatę długów od kontrahentów, odciąża on przedsiębiorstwo i pozwala mu zajmować się jego właściwą działalnością. Innym zagrożeniem jest konieczność zwrotu zaliczki otrzymanej od faktora w przypadku opóźnień spłaty faktur przez kontrahentów. Nie każde przedsiębiorstwo jest w stanie zwrócić otrzymane wcześniej środki. Aby zniwelować tą niepewność można skorzystać z faktoringu bez regresu, w którym to instytucja faktoringowa przejmuje ryzyko niewypłacalności kontrahentów.

Wymagania instytucji faktoringowej
Stawiane przez faktorów wymagania wobec przedsiębiorstw są mniej restrykcyjne niż przy kredycie obrotowym. Z tego właśnie względu, faktoring jest dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo potrzebuje szybkiego sposobu finansowania, nie posiada zdolności kredytowej, czy tez nie ma innych odpowiednich form zabezpieczeń. Uzyskanie finansowania za pomocą faktoringu jest w tym przypadku łatwiejsze. Podstawową kwestią, która jest brana pod uwagę, to fakturowalność. Instytucja faktoringowa jako zabezpieczenie przyjmuje same faktury, bądź ewentualnie prosi o wystawienie weksla własnego. Istotne z punktu widzenia faktora jest również wspomniana wcześniej zgoda na cesję wierzytelności i poinformowanie kontrahenta o faktoringu, ponieważ faktor musi być pewny, iż środki będą wpływały na jego rachunek.

Kiedy faktoring jest szczególnie dobrym rozwiązaniem?

Faktoring przynajmniej w kilku przypadkach może okazać się świetnym rozwiązaniem. Pierwszy z nich, to gdy firma nie posiada wystarczającej zdolności kredytowej i nie może wypracować optymalnej płynności finansowej. Oddając swoje należności faktorowi i podwyższając stan swoich środków na rachunku bieżącym, przedsiębiorstwo może uregulować najpilniejsze zobowiązania. Może również szybciej płacić swoim dostawcom, co często wiąże się to z otrzymaniem korzystnych rabatów, które z nawiązką pokrywają prowizje faktoringowe.

Inną sytuacją, którą możemy sobie wyobrazić, to przypadek gdy firma ma duże problemy z zarządzaniem należnościami. Kontrahenci często spóźniają się z płatnościami i trzeba ich ciągle dyscyplinować. Może to szczególnie doskwierać przy nagromadzeniu się takich sytuacji w jednym momencie, co nieoczekiwanie utrudni wywiązywanie się z własnych zobowiązań. Faktoring rozwiązuje ten problem i tworzy bardziej przewidywalny model prowadzenia biznesu, ponieważ to faktorzy biorą na siebie takie opóźnienia i starają się aby środki szybciej spływały od kontrahentów.

Dobrym przykładem zastosowaniem faktoringu jest sytuacja, w której przedsiębiorca poszukuje finansowania bieżącego i równocześnie chce zabezpieczyć swoje należności. Wybierając faktoring bez regresu można skoncentrować się na prowadzeniu swojej głównej działalności. Ewentualne problemy z kontrahentami oraz procedury odszkodowawcze w całości przejmują specjaliści z instytucji faktoringowej. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie.

Ostatni aspekt wiąże się z brakiem przez firmę wystarczającej historii działalności. Banki udzielając kredytów obrotowych bazują na wcześniejszych okresach. Jeśli przedsiębiorstwo jest stosunkowo młode lub szybko się rozwija, wtedy poziom przyznanych limitów kredytowych będzie niewystarczający. W faktoringu nie odgrywa to tak dużego znaczenia i można otrzymać finansowanie odpowiadające przyszłemu zapotrzebowaniu na kapitał.

Podsumowując,
zawierając umowę faktoringu, dostawca nie tylko zapewnia sobie wygodne źródło finansowania, ale też uzyskuje wsparcie w procesie zarządzania należnościami.